Dynamisch sturen als facilitator

Hoe staat je stuur over 200 meter?

Als je op een fiets zit weet je meestal wel welke kant op je wilt, maar je weet niet precies onder welke hoek je stuur zal staan over 200 meter. Net zo weet je als waarderend facilitator wel welke doelen nagestreefd worden maar is vooraf nooit helemaal te voorspellen welk gesprek er gevoerd zal worden en welke vragen of werkvormen daarbij passen na 45 minuten. Hoe kan je omgaan met die onzekerheid?

Bij waarderend faciliteren is het doel om een setting te creëren waarbinnen de deelnemers maximaal tot hun recht kunnen komen en ondanks hun verschillende belangen, ervaringen en visies toch samen stappen kunnen zetten.

Faciliteren met een dynamisch programma

Hoe die setting eruit ziet kan vooraf maar moeilijk helemaal overzien worden. Natuurlijk is het goed en nodig om vooraf met deelnemers af te stemmen over het programma en een zo goed mogelijke voorstelling te maken van wat er kan gaan gebeuren. Door die voorbereiding weet je als facilitator wat je ongeveer kunt verwachten en door hun meedenken worden de deelnemers mede-eigenaar van het programma. Maar toch kan je nooit alles met zekerheid vooraf overzien en is het nodig om altijd open te blijven staan voor wat zich aandient tijdens de bijeenkomst. Om die reden past het bij Waarderend faciliteren zoals ik ermee omga om te werken met een ‘dynamisch programma’. Dit is een programma dat nog een aantal open eindjes heeft, een discussie kan bijvoorbeeld 10 minuten, maar ook 30 minuten gaan duren, of ik bereid me voor op twee of drie verschillende onderwerpen of werkvormen en bekijk ter plekke wat ik de groep voorstel. Om deze reden communiceer ik met de groep dus ook alleen de globale structuur en bedoelingen voor de dag en zet het nog niet vast door al tijden te benoemen bij alle programma onderdelen.

Bereid je voor als een commando

Dynamisch sturen vraagt om improvisatievermogen en een brede voorbereiding, misschien wel net zoals de Commando’s op missie gaan met een helder doel voor ogen, maar de route erheen ligt nog open.

Een mooie ervaring was toen ik werd gevraagd om een hele dag te begeleiden met een vierkoppig managementteam. Ze hadden enkele schuurmomenten ervaren tijdens een groot project en wilden onderzoeken wat daar nou gebeurt was en zich voorbereiden op een betere samenwerking de komende periode. Na vier individuele voorgesprekken was mijn indruk dat het een professioneel team was dat eigenlijk vooral gelegenheid moest krijgen om met elkaar in gesprek te zijn en weinig structuur daarbij nodig had. Zo zijn we dan ook de heidag ingegaan zonder programma. Als gespreksleider heb ik hen welkom geheten en uitgenodigd om met elkaar te bespreken waar ze het over wilden hebben. Het gesprek ontvouwde zich op een natuurlijke manier en mijn bijdrage zat slechts in het subtiel bijsturen, aanscherpen of verdiepen terwijl zij invulling gaven aan de dag. Aan het einde heb ik wat meer bijgestuurd om de inzichten te expliciteren en te vertalen naar afspraken en acties.

Niet lui, maar alert

Ik zal deze manier van dynamisch sturen nooit "lui" of "laissez faire" noemen. Ondanks dat mijn bijdrage klein lijkt, ben ik heel alert op alles wat er over tafel gaat of juist onder tafel blijft en ben ik steeds bereid om te acteren op wat zich in het hier en nu voordoet in de groep. Juist met mijn micro interventies kan ik dan een katalysator zijn van de verdieping en koers van het gesprek.

Leer ook Waarderend faciliteren

Wil jij ook je vaardigheden als facilitator van groepsprocessen versterken en verdiepen? Bekijk dan de opleiding tot Waarderend facilitator eens. 

Bekijk de opleiding Waarderend faciliteren