Ik begrijp er niets van

Ik begrijp er helemaal niets van waarom hij zo doet!

Dat heb je iemand anders, of jezelf, vast wel eens horen uitroepen. Het is een interessant zinnetje als je erbij stil staat, dat bij het waarderend faciliteren een mooie ingang geeft om partijen dichter bij elkaar te brengen.

In de eerste plaats is interessant dat degene die dit zegt in zekere zin iets anders uitspreekt dan hoe hij zichzelf ervaart. In plaats van zichzelf te zien als een mens die iets níet begrijpt, ziet hij zichzelf vaak als iemand die wél begrijpt hoe iets zou moeten zijn en vind hij de ander toch maar heel dom omdat die blijkbaar iets anders doet. Vervolgens zie ik mensen vaak schieten in de reflex van uitleggen: ze stappen af op degene die iets anders doet dan wat volgens hen het goede is en gaan uitleggen wat de ander eigenlijk zou moeten doen.

Omarm het niet-begrijpen
Maar het zinnetje "ik begrijp er helemaal niets van" is ook interessant omdat het eigenlijk al direct een aanwijzing geeft over hoe je hier ook mee om kan gaan. Tijdens sessies zie ik dit soort patronen regelmatig voorbij komen omdat in sessies juist die verschillende perspectieven op een vraagstuk opgezocht worden. Mijn suggestie aan iemand die dit zinnetje uitspreekt is dan ook om het 'niet-begrijpen' juist even te omarmen en vanuit daar opnieuw op onderzoek uit te gaan. Zie jezelf als iemand die het niet helemaal begrijpt, als iemand die bepaalde kennis of inzichten mist en vraag de ander om jouw kennis aan te vullen.

Dan kunnen drie dingen gebeuren
Dan kunnen er drie dingen gebeuren. De ander had inderdaad kennis of inzichten en als hij deze verteld heeft zitten de beide partijen wel weer op één lijn. Of, de ander heeft inderdaad iets over het hoofd gezien wat de eerste persoon al wel wist. Zodra de ander gaat uitleggen hoe hij tot zijn keuzes kwam ontdekt hij zelf dat hij ergens vastloopt in zijn verhaal. Dan bedenkt hij zelf de missende puzzelstukken of de eerste persoon kan deze aanreiken waardoor de partijen weer bij elkaar komen. En de derde mogelijkheid is dat de partijen ontdekken dat ze verschillende normen of waarden hanteren en daardoor verschillende keuzes maken. Het onderzoeken van de achtergrond van de keuzes helpt dan om elkaar in ieder geval wat beter te begrijpen, ondanks dat er misschien wel een verschil van inzicht blijft bestaan.

Leer ook waarderend faciliteren. Bekijk de opleiding hier